ΧΙΟΣ : Ο καταξιωμένος δημοσιογράφος Δημήτρης Φρεζούλης, ταυτόχρονα συγγραφέας αλλά και επίμονος ερευνητής με ιδιαίτερες ευαισθησίες, στο νέο του βιβλίο «ΧΙΟΣ  ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ» αξιοποιεί τις συνεντεύξεις και τη σχετική βιβλιογραφία και μας παραδίδει μια εξαιρετική δουλειά στην οποία αποκαλύπτεται ένα σχεδόν λησμονημένο, αν και πολύ ενδιαφέρον, κεφάλαιο της ιστορίας της Χίου κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.    Στη γλαφυρή εισαγωγή του, ο Δ.Φ. μας δίνει το στίγμα του αναγνώσματος που θα ακολουθήσει. Ξαναφέρνει στη μνήμη μας το Προσφυγικό κύμα της Μικρασιατικής Καταστροφής που έφτασε στο νησί μας το 1922. Επανέρχεται στη φυγή των κατοίκων της Χίου, προς τα Μικρασιατικά παράλια και από εκεί στην Κύπρο και τη Μ. Ανατολή κατά τα δύσκολα χρόνια της Γερμανικής Κατοχής το 1941-44 και τέλος μας θυμίζει τους χιλιάδες Σύριους πρόσφυγες που κατέφυγαν στο νησί μας το 2015-16, αποδεικνύοντας με όλα τα παραπάνω ότι η ιστορία της προσφυγιάς δεν έχει τέλος.
    Στα επόμενα κεφάλαια ο Δ.Φ. ξέρει πότε να τοποθετεί σε πρώτο πλάνο τα γεγονότα που πλαισιώνουν τους πρωταγωνιστές του βιβλίου και αξιοποιώντας τις αφηγήσεις τους, συνθέτει ένα βιβλίο με σημαντικές πληροφορίες και ανατροπές για το ιστορικό πλαίσιο και τις κρυμμένες πτυχές του. Πληθωρικό σε μνήμες και βιώματα μέσα από τα οποία αναδύονται οι χαρακτήρες και η βιωματική τους σχέση με εκείνους τους δύσκολους καιρούς.
    Ο Δ.Φ. αφήνει πάντα τον πρωταγωνιστικό ρόλο στους ανθρώπους και στην ιστορία που ξεδιπλώνουν, άλλοτε σκληρή και άλλοτε τραγική, που παίζει μεταξύ συμβολισμού και πραγματικότητας δείχνοντας έτσι αυτό που ήταν η ζωή: περίεργες σχέσεις και ανυπέρβλητες δυσκολίες.
    Όσο διάβαζα το βιβλίο, σαν οπτασία περνούσε μπροστά από τα μάτια μου η περιπετειώδης διαφυγή της μητέρας μου της Μαρίτσας και του πατέρα μου του Φίλιππα στην Κύπρο και στη Μ. Ανατολή αντίστοιχα, για δεύτερη φορά πρόσφυγες, και έκανα τη σκέψη μήπως όλα αυτά είναι ένα παιχνίδι ανάμεσα στην ιστορία και το μυθιστόρημα, ανάμεσα στην αλήθεια και τη φαντασία.
    Όμως, όλες αυτές οι αφηγήσεις που μας πρόσφεραν οι πρόσφυγες απλόχερα και αβίαστα είναι πέρα για πέρα πραγματικές, καθώς ήταν βαθιά χαραγμένες στη μνήμη τους ενώ πολλές από αυτές χάθηκαν μέσα στο χρόνο.
    Με αυτά όλα θέλω να πω, ότι η σπουδαία δουλειά του Δ.Φ. και το προσεγμένο βιβλίο  «ΧΙΟΣ  ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ» των εκδόσεων «Αλφα Πι», 2024, είναι κομμάτι της ιστορίας της Χίου, επειδή ακριβώς εδώ συγκεντρώνονται αφηγήσεις ανθρώπων που τόλμησαν, κινδύνευσαν, ταλαιπωρήθηκαν και εκτοπίστηκαν, που έζησαν υπερβατικά αλλά με όραμα τα ακραία γεγονότα αυτής της εποχής.
    Οι αφηγήσεις αυτές σε συνδυασμό με τα γεγονότα έχουν πολλαπλές αναγνώσεις και μπορούν να διαβαστούν σε μία σχολική τάξη, σε μία εκδήλωση, σε μία συγκέντρωση ή μπορεί να ανοίξει μια δύσκολη συζήτηση για το αδυσώπητο ξερίζωμα των λαών μέχρι τις μέρες μας.
Χαλάνδρι, 8 Νοεμβρίου, 2024
Σπύρος Σαματάς
Χαράκτης