ΧΙΟΣ :

Ἀπρίλης
«Θὰ προλάβεις, δὲν φεύγουν τὰ χωράφια!», ἡ φωνὴ τῆς μάννας περιπαιχτική, ἡ κουζίνα μοσχομυρίζει τσουρέκια, πετῶ ὅπου βρίσκω τὰ ροῦχα τῆς ἐκκλησιᾶς, μ’ ἔπνιξαν ἀπὸ τὸ ξημέρωμα, στὰ αὐτιὰ ἠχεῖ ἀκόμα ὁ ὀρυμαγδὸς ἀπὸ τὶς κρουόμενες πάγκες, πανδαιμόνιο, βροχὴ τὰ δαφνόφυλλα καὶ τὰ θριαμβικὰ «Ἀνάστα ὁ Θεός», ἡ σφεντόνα στὴν κωλότσεπη, μιὰ φέτα μὲ ταχίνι καὶ ζάχαρη μένει στὸ τραπέζι, μερικὲς δρασκελιὲς κι ἐφορμῶ στὴν ἐπικράτεια τῆς ὑπαίθρου.
Πεισματάρες ἀλεπoουρὲς ψηλὲς μέχρι τὸ στῆθος, μὲ βλαστοὺς χειμωνιάτικους, ἀπομυζοῦν διψασμένες τὶς τελευταῖες σταγόνες ὕπαρξης πατῶντας πάνω σὲ κεφάλια ἀγριάδας, ποὺ ὑπομονετικὴ καὶ ἐδαφιαία ξέρει νὰ ἐπιβιώνει στὰ χειρότερα, αγέλουπες μὲ ἄγανα λεῖα καὶ ὑπόλευκα, σκύβουν στωικὰ στὸ χῶμα ἀναγνωρίζοντας τὸ πεπερασμένο, ἀπείθαρχες καὶ τσιμπητερὲς κεφαλὲς ἀπὸ σπαραγγιὲς, κοιτοῦν, μάννες ἐκστατικὲς, τοὺς βλαστούς τους νὰ ὀρθώνονται καὶ νὰ προεξέχουν μὲ σφύζουσα ἀρρενωπότητα, μολόχες μὲ κοτσάνια χοντρὰ σὰν κλαδιὰ θρέφονται καὶ δυναμώνουν μὲ διάθεση κατακτητική, χαμομήλια, μουσκεμένα ἀκόμα ἀπὸ τὴν πρωινὴ δρόσο, εὐωδιάζουν ἀθωότητα, γαϊδουράγκαθα κομψευόμενα, ἀπρόσιτα καὶ ὑπεροπτικά, φυτὰ γνωστά κι ἄλλα ἄγνωστα, ἕνας κόσμος ὁλόκληρος στρυμωχτὸς σὲ λίγα τετραγωνικά, μιὰ ποικιλία ἀπερίγραπτη σὲ εἴδη διαγκωνίζεται νὰ βλαστήσει, νὰ ἀνθήσει καὶ νὰ σποριάσει στὸ λίγο χρόνο ποὺ τῆς ὁρίστηκε, ὀργιάζει ἡ ἐφήμερη ἐαρινὴ ζούγκλα σὲ ὅλες τὶς ὑφὲς καὶ ἀποχρώσεις τοῦ πράσινου καμβᾶ, ἐπάνω του ἕνας ζωγράφος παράφορος πιτσιλίζει ἐρυθρὰ παπαρούνας, ξανθὰ πικραλίδας και ἰώδη ἀπὸ σπαθινάκια· στὸ βάθος τὸ κυανὸ τῆς θάλασσας.
Στήνω αὐτὶ στοὺς οἰκείους ἤχους, νὰ ὁ ρυθμικὸς γογγυσμὸς τῆς δεκοχτούρας, τὰ μινυρίσματα τῆς καρδερίνας, τὸ λιγύφωνο τοῦ σπίνου καὶ τὸ ὑαλῶδες τοῦ κότσυφα, βόμβοι ἐντόμων πρόσκαιροι σαν σκέψεις, τὸ συνωμοτικὸ ἑνὸς τσαλαπετεινοῦ ποὺ ξάφνου φτερουγίζει καὶ τὸ λοφίο του φέγγει πορτοκαλὶ στὸν αἰθέρα, κάπου μακριὰ λαλεῖ ὁ κόκορας, ὁ ἀέρας στὶς ἐλιὲς ἐλαφρύς, στὰ κλαδιὰ ἕνα τρίξιμο, μια στοναχή.
Ἐγὼ ὅμως πρόλαβα καὶ εἶδα τὰ μάτια ποὺ καλύφθηκαν μὲ τὸν ἀσπριδερὸ τοῦ θανάτου ὑμένα, τὴν μαύρη χαρακιὰ ποὺ ἀπὸ ἐκεῖ ξεγλίστρησε ἡ ζωή
Κλείνω τὸ ἀριστερὸ μάτι καὶ σημαδεύω ἕνα ἀδειανὸ καστανοκόκκινο κονσερβοκούτι ποὺ προεξέχει ἀπὸ τὶς ξινῆθρες, τὸ λιλάδι περνᾶ ξυστά, δοκιμάζω καὶ πάλι, μαζὶ μὲ τὸν μεταλλικὸ ἦχο ἀκούω καὶ τὰ βελάσματα τῆς Ματίνας, μόλις βγῶ τὸν ἀνήφορο, ἐκεῖ στὸ ξετσούμπι, δίπλα στὸ χωράφι μὲ τὶς κουκιὲς εἶναι τὸ παχνὶ τῶν ἀρνιῶν της.
Ἀνεβαίνω λαχανιασμένος, ἡ κυρὰ Κοραλία μαζεύοντας κουκιὰ μὲ βλέπει ἀπὸ μακριά, σχεδὸν τρέχει πρὸς τὸ μέρος μου κάνοντάς μου μὲ τὰ χέρια της ἀνεξήγητα νεύματα, ὅταν μὲ πλησιάζει εἶναι πλέον ἀργά.
Ἐκεῖ, στὰ κλαδιὰ μιᾶς χαμηλῆς τσικουδιᾶς, κρέμονται στὰ τσιγκέλια ἀπὸ τὰ πίσω πόδια, μὲ λαιμοὺς ἀνοιχτοὺς ὁ Λιούι, ὁ Χιούι καὶ ὁ Ντιούι. Ὁ κυρ-Θόδωρος, μὲ βλέμμα ἔνοχο, κατεβάζει ἀμίλητος τὸ κεφάλι, δίπλα του ἕνας ἄγνωστος, ἀξύριστος, μὲ τραγιάσκα καὶ τσιγάρο στὰ χείλη βαστάει ἀκόμα τὸ ματωμένο μαχαίρι. Ὁ κυρ-Θόδωρος παίρνει ἀπὸ τὸ καπίστρι τὴν Ματίνα ποὺ ἀντιστέκεται καὶ τὴν μεταδένει λίγο παρακάτω, ἐκείνη συνεχίζει νὰ βελάζει σπαραχτικὰ, μὰ δὲν τὴν βλέπουμε πλέον. Επιστρέφει, μὲ παίρνει ἀπὸ τοὺς ὤμους στοργικὰ καὶ γυρίζοντάς μου τὸ κεφάλι μὲ σπρώχνει ἤρεμα νὰ φύγω.
Ἐγὼ ὅμως πρόλαβα καὶ εἶδα τὰ μάτια ποὺ καλύφθηκαν μὲ τὸν ἀσπριδερὸ τοῦ θανάτου ὑμένα, τὴν μαύρη χαρακιὰ ποὺ ἀπὸ ἐκεῖ ξεγλίστρησε ἡ ζωή, εἶδα καὶ τὸ κατέρυθρο αὐλάκι τοῦ αἵματος νὰ κυλᾶ ἀπὸ τοὺς κομμένους λευκοὺς λαιμούς, νὰ περνᾶ ἀπὸ τὸ μισάνοιχτο στόμα, ἐκεῖ ποὺ προεξεῖχε ἡ γλῶσσα ξέθωρη καὶ νὰ στάζει πάνω στὰ χόρτα ποὺ βάφτηκαν μώβ.
«Ὁ Ἀπρίλης εἶναι ὁ μῆνας ὁ σκληρὸς*», ἀνακαλῶ τὸν δυσερμήνευτο στίχο τώρα ποὺ πέρασαν τὰ χρόνια.
* «Η Έρημη Χώρα» Θ.Σ.ΕΛΙΟΤ (Μετάφραση Γιώργου Σεφέρη).
Κοσμάς Τσόλας