ΧΙΟΣ : Φαίνεται πως ο Ηράκλειτος χρησιμοποιώντας τη λέξη – κλειδί τής δελφικής ρήσης “γνῶθι σαυτόν”, προσπαθεί να ανακαλύψει την αλήθεια και να προσδώσει νόημα στην φιλοσοφική (σε κάθε φιλοσοφική) αναζήτηση. Έτσι, εύχεται, να ‘ναι αλλιώς τα πράγματα και όχι όπως ο ίδιος τα βλέπει, γιατί θα ‘ταν ο απόλυτος και ίσως ο μοναδικός τηρητής και εκτελεστής τής περίφημης δελφικής ρήσης∙ γνωρίζοντας ότι το “ἐν Δελφοῖς, οὔτε λέγει οὔτε κρύπτει ἀλλά σημαίνει”… Έτσι ο φιλόσοφός μας, βλέπει την όλη διαδικασία πρός την αναζήτηση τής αλήθειας, όχι ως κάτι στατικό και πάγιο, αλλά ως αέναη αναζήτηση τής οποίας η αρχή – το ξεκίνημα θα γίνει μέσω του εαυτού μας.
Ο καθένας μπορεί να χαρακτηριστεί ως “μνηστήρας της αληθείας” όπως ο Μέγας Ηράκλειτος, χωρίς να ρωτάει αν η έρευνα αυτή θα ωφελήσει ή θα αποβεί μοιραία ή θα αποτελέσει μιά ματαιόδοξη πνευματική αναζήτηση, που όμως αποτελεί “κλέος ἀέναον” για τον αναζητητή, ο οποίος τις κρίσεις του θα τις αναζητήσει στο ηρακλείτειο “ἐδιζησάμην ἐμεωυτόν”. Δηλαδή, κάθε αναζήτηση θα πρέπει να ξεκινάει πρώτα από τον εαυτό μας. Φαίνεται, λοιπόν, πως και η αλήθεια (η εύρεση τής αλήθειας) είναι προσωπική υπόθεση τού καθενός…ακόμα και για τις “μικρές” κοινωνικές αλήθειες. Γιατί, σκέφτηκε κανείς, (πως) αν “ανακάλυπτε” την πραγματική αλήθεια, τότε θα εμποδιζόταν ή και “θα εκμηδενιζόταν το κίνητρο τής δράσης”; Γι’ αυτό, θεωρώ, πως ο “φαινομενικός κόσμος” είναι ο μόνος αληθινός**. Όπως φαίνεται λοιπόν, η γνώση είναι μιά ανάγκη που καλύπτεται από την διαρκή κίνηση και την διαρκή αναζήτηση, με στόχο νέες ανακαλύψεις που θα κρατούν σε εγρήγορση το μυαλό τού ανθρώπου· γνωρίζοντας πως κανείς δεν είναι κύριος τής αληθείας… Γιατί αν αυτό συνέβαινε, θα σταματούσε η πρόοδος. Καθ’ ότι σύμφωνα με την άποψη- θέση, “η καθαρή γνώση στερείται ορμής”. Ωστόσο, αυτό που θεωρούμε αλήθεια, ακόμα και γνώση, είναι κάτι αποκλειστικά δικό μας. Ούτε βέβαια η “αλήθεια” των πολλών είναι η “πραγματική” αλήθεια. Ακόμα και αν φαίνεται πως το ζητούμενο είναι η ανεύρεση τής αλήθειας, αυτό δεν είναι τίποτε άλλο, παρά ελιγμός για την παγίδευση τού αντιπάλου. Όπου όμως γεννιέται το πάθος για την αναζήτηση τής αλήθειας, εκεί γεννιέται η έφεση για τη γνώση. Φαίνεται λοιπόν, πως, η “αναζήτηση της αλήθειας” βρίσκεται κοντά στο φαίνεσθαι, και γι’ αυτό είναι πολλοί οι αναζητητές τής “αλήθειας”. Όμως, όπως αναφέρει ο Αριστοτέλης (Ηθικά Νικομάχεια 1169α), τον μεν αγαθόν δει φίλτατον είναι, και γι’ αυτό, αυτός που θα πράξει τα καλά, θα ωφελήσει και τους άλλους.  Έτσι, αφού μελετήσουμε ανεξαιρέτως όλες τις εποχές, και με βάση αυτή τη “λογική πορεία”, θα ανακαλύψουμε, πως είναι αναγκαία η υπέρβαση τών σημερινών “αξιών”, αλλά και θα σχηματίσουμε  άποψη – γνώμη για την αλήθεια…που σερβίρεται ακόμα και ως αναγκαιότητα.
Έτσι, μπορούμε αβίαστα να συμπεράνουμε, πως, αν θέλει κανείς να βρει… κατέχει την αλήθεια. Και όπως φαίνεται σήμερα μόνο; η ηθική γενικότερα στον κόσμο είναι η ηθική τής αγέλης. Αν όμως υπάρχει η θέληση να ξεφύγει κανείς από την αγέλη, είναι ανάγκη να γνωρίζει, πως θα πρέπει να αποφεύγει την ανεξέλεγκτη και άκριτη πίστη σε ό,τι μας δίδεται ως αλήθεια (κυρίως στην πολιτική) ανεξάρτητα μεγάλη ή μικρή, γιατί κάποια στιγμή θα ανακαλύψει, πως έχει εξαπατηθεί. Και για να αποφύγει να εξαπατηθεί ή και να απατηθεί, είναι ανάγκη να αρχίσει πρώτα να ερευνά τον εαυτό του…
Ωστόσο, θα πρέπει να γνωρίζουμε, πως η αλήθεια, η έρευνα τής αλήθειας για τα υγιή μυαλά είναι μιά ευχαρίστηση, και για τα άρρωστα μια δοκιμασία. Και η δοκιμασία αυτή οδηγεί τον άνθρωπο να σκεφτεί “πιό είναι το νόημα” τής πολιτικής του πορείας και ποιός ο ρόλος και η συμβολή του στο πολιτικοκοινωνικό γίγνεσθαι. Η απάντηση βέβαια  στο ερώτημα αυτό μοιάζει προφανής…ωστόσο δεν απέχει από ένα στρατήγημα τεχνικής, που, αν και γίνεται αντιληπτό, εν τούτοις μπορεί να θεμελιωθεί μόνο στη θεωρία, και γιατί όχι, και στη φαντασία! Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε, πως η οικειότητα ή η συμβολή του ανθρώπου στην πολιτική  δεν πρέπει να εξαντλείται στην…ψήφο, αλλά στην αλήθεια που (σχεδόν) πάντα ακολουθεί βάσει τής εμπειρίας. Και, δυστυχώς η πολιτική λειτουργία στη χώρα μας σχετίζεται σχεδόν πάντα με πολιτικές σκοπιμότητες που δεν έχουν έστω μόνο ιδεολογικό πρόσημο, αλλά κατά το πλείστον υποκειμενική μορφή ιδιοποίησης, νομής και αποκλεισμού με την προοπτική εξόντωσης τού αντιπάλου!
Έτσι λοιπόν η αλήθεια ιδιωτικοποιείται, η παρακμή “προοδεύει” η μελαγχολία κυριαρχεί και ο λαός (οι λεγόμενοι πολίτες) βρίσκονται μόνιμα μπροστά σ’ έναν Γόρδιο δεσμό που επιζητεί τη λύση του.   
 * δίζειν· φροντίζειν, ερευνάν, ζητείν. Δίζετο· επεζήτει (Λεξικόν  Ησυχίου εκδ. 1975)
   εμεύ· εμού, εμαυτόν, εμαυτός στην Αττ. Διάλεκτο  δηλ. τον ίδιο τον εαυτό μου.
   Εμεωυτός· αυτοπαθής αντωνυμία στην Ιωνική διάλεκτο.
** Επί του προκειμένου βέβαια γίνεται λόγος  για κοινωνικά φαινόμενα που εμπίπτουν στην ανθρώπινη εμπειρία· αλλά και μία πραγματικότητα που βιώνει ο άνθρωπος καθημερινά.  

knafpl@hotmail.com