ΛΕΣΒΟΣ:
Σε φάση μεγάλων αλλαγών εισέρχεται η ελληνική ακτοπλοΐα, με την κυβέρνηση να προγραμματίζει επενδύσεις άνω του 1 δισ. ευρώ για τον πράσινο εκσυγχρονισμό του στόλου και την αναβάθμιση των υπηρεσιών στις άγονες γραμμές.Μέσω ευρωπαϊκών πόρων και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), δρομολογείται η χρηματοδότηση νέων ναυπηγήσεων, ενεργειακών αναβαθμίσεων και μεγάλων μετασκευών. Οι νέες τετραετείς συμβάσεις στις επιδοτούμενες γραμμές υπόσχονται σταθερά δρομολόγια, κοινωνικές παροχές για τους νησιώτες και μεγαλύτερη πρόσβαση σε κεφάλαια για τις ακτοπλοϊκές εταιρείες.Από το ποσό που θα διατεθεί για τον πράσινο εκσυγχρονισμό, η δημόσια στήριξη θα φτάσει τα 300 εκατ. ευρώ, μέσω του Ταμείου Εκσυγχρονισμού, το οποίο τροφοδοτείται από τα έσοδα του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS). Οι δράσεις στοχεύουν στη μείωση εκπομπών CO₂ και στη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, ενισχύοντας τη βιωσιμότητα των θαλάσσιων μεταφορών.Χρηματοδοτική πρόκληση για τις μικρές εταιρείεςΗ πρόσβαση στη χρηματοδότηση παραμένει το μεγαλύτερο εμπόδιο, ιδιαίτερα για τις μικρές και μονοβάπορες ακτοπλοϊκές, που δεν διαθέτουν ισχυρές εγγυήσεις. Στελέχη του κλάδου ζητούν τη δημιουργία ενός νέου ειδικού Ταμείου με ξεκάθαρους κανόνες, ώστε όλες οι εταιρείες να μπορούν να συμμετέχουν σε προγράμματα ανανέωσης στόλου.Το μεγαλύτερο «αγκάθι» αφορά την κάλυψη ιδίων κεφαλαίων, καθώς ο τραπεζικός δανεισμός σπάνια καλύπτει το 100% του κόστους. Παράλληλα, από το ΕΣΠΑ 2021-2027 έχει εξασφαλιστεί ποσό 80 εκατ. ευρώ για το «πρασίνισμα» της ακτοπλοΐας, όμως η Ε.Ε. απαιτεί να θεωρείται Σύμπραξη Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), κάτι που κρίνεται δύσκολο στην πράξη.Νέα εποχή στις άγονες γραμμέςΣημαντική τομή αποτελεί ο νέος διαγωνισμός του υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, που εισάγει τετραετείς συμβάσεις ύψους 668 εκατ. ευρώ για τις άγονες γραμμές.Για τους νησιώτες, αυτό σημαίνει σταθερά δρομολόγια και νέες κοινωνικές παροχές:
- δωρεάν μετακινήσεις για νεφροπαθείς, καρκινοπαθείς και ΑμεΑ (με συνοδό και όχημα) δύο φορές τον μήνα,
- εκπτώσεις 50% σε τρίτεκνες οικογένειες και συνταξιούχους του ΝΑΤ,
- δωρεάν εισιτήρια για αθλητές ερασιτεχνικών σωματείων,
- δωρεάν μετακινήσεις για τα στελέχη του Λιμενικού Σώματος.
Ιδιαίτερη σημασία έχει η νέα γραμμή ro-ro Κερατσίνι – Μεστά – Σίγρι – Αλεξανδρούπολη, μέσω της οποίας θα μεταφέρονται δωρεάν 70 νταλίκες εβδομαδιαίως προς τον Έβρο, συμβάλλοντας στην ανασυγκρότηση της περιοχής μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 2023.Οι τετραετείς συμβάσεις προσφέρουν οικονομική ασφάλεια στις εταιρείες, διευκολύνοντας τη χρηματοδότηση για εκσυγχρονισμό και συμμόρφωση με τις περιβαλλοντικές απαιτήσεις. Ωστόσο, παραμένει το πρόβλημα για τις 24 μικρές ακτοπλοϊκές που δραστηριοποιούνται κυρίως σε άγονες και ενδονησιωτικές γραμμές, καθώς αδυνατούν να εξασφαλίσουν κεφάλαια.Σύμφωνα με το υπουργείο Ναυτιλίας, κάθε χρόνο 57 πλοία επιδοτούνται για την εξυπηρέτηση 73 γραμμών (22 προς την ηπειρωτική χώρα και 51 ενδονησιωτικές), διασφαλίζοντας τη συνδεσιμότητα των πιο απομακρυσμένων νησιών.Ο υπουργός Βασίλης Κικίλιας υπογράμμισε ότι «η νησιωτικότητα δεν αποτελεί μειονέκτημα, αλλά συγκριτικό πλεονέκτημα», επαναβεβαιώνοντας τη δέσμευση της κυβέρνησης να στηρίζει έμπρακτα τις ανάγκες των νησιωτών.
