ΛΕΣΒΟΣ:
Ο Αφιερωματικός Τόμος των εκδόσεων ‘’Ελληνικές Ομοιογραφικές Έκδόσεις’’,‘’ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ– Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΘΕΟΦΙΛΟΣ’’παρουσιάστηκε το Σάββατο 6 Σεπτεμβρίου 2025 στην κατάμεστη αυλή του
Μουσείου – Ελαιοτριβείου Βρανά, χώρος που συνδέεται με τον Οδυσσέα Ελύτη και την οικογένεια του.Η έκδοση είναι σε τρεις γλώσσες Ελληνικά, Αγγλικά, Γαλλικά.Για τον Αφιερωματικό Τόμο μίλησε η Πρόεδρος της Εθνικής Πινακοθήκης
Όλγα Μεντζαφού, η ποιήτρια Ιουλίτα Ηλιοπούλου, και ο εκδότης Νίκος Χατζηγεωργίου.Ακολούθησε συναυλία με το μουσικό έργο του Γιώργου Κουρουπού ‘’Η Άλλη Λέσβος’’, με πιανίστρια την Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου, τραγούδι από την Άρτεμις Μπόγρη, και αφήγηση της Ιουλίτας Ηλιοπούλου.Μετά τον χαιρετισμό της Αντιδημάρχου Μυτιλήνης Εριφύλης Χιωτέλλη, και το καλωσόρισμα του μέλους της ‘’Εταιρεία Αρχιπέλαγος’’ Μάνου Ευστρατιάδη, ο Πρόεδρος Νίκος Σηφουνάκης στην ομιλία του, μεταξύ άλλων είπε:‘’Αποτελεί ιδιαίτερη τιμή προς ετούτο ‘δω το Μουσείο η επιλογή της Ιουλίτας Ηλιοπούλου να γίνει στη φιλόξενη αυλή του του η πρώτη παρουσίαση της ξεχωριστής ‘’Αφιερωματικής Έκδοσης’’ στην οποία ο Οδυσσέας Ελύτης συνομιλεί με τον ζωγράφο Θεόφιλο, τον φτωχό ταπεινό δημιουργό μιας ονειρεμένης χώρας που αποτυπώνει στα έργα του, τα τοπία, τα πρόσωπα αθώων ανθρώπων του περιθωρίου, τις μορφές των ηρώων της παλιγγενεσίας.Ξεχωριστή η αγάπη του Οδυσσέα Ελύτη για τούτο εδώ τον τόπο και ιδιαίτερη η σύνδεσή του με την οικογένεια της μητέρας του, τους Βρανάδες. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου που θα παρουσιαστεί σήμερα, ρούφηξα -ας μου επιτραπεί η έκφραση-, τα κείμενα του Οδυσσέα Ελύτη, τα οποία γνώριζα από την πρώτη τους έκδοση πριν από πενήντα τόσα χρόνια, αλλά είχαν ξεθωριάσει στη μνήμη μου.Είναι συναρπαστικός ο τρόπος εξιστόρησης της γνωριμίας του με το έργο του Θεόφιλου.1935 έναν χρόνο μετά τον θάνατό του, ο ποιητής μόλις 24 χρονών αποφασίζει με συντροφιά του τον στενό του φίλο και ποιητή Αντρέα Εμπειρίκο, να μπουν στο πλοίο και να έρθουν στην Λέσβο με έναν μόνο σκοπό.Να γνωρίσουν, και να δουν τα έργα του Θεόφιλου, σε τοίχους, σε καφενεία και σπίτια, να γνωρίσουν συγγενείς του, να μιλήσουν μαζί τους, όπως γνώρισαν τον αδελφό του, Παναγιώτη Κεφαλά, που αίφνης παρουσιάστηκε στην έπαυλη που φιλοξενούσε τους δύο φίλους εξερευνητές.Ο Ελύτης και ο Εμπειρίκος, ήλθαν να επιβεβαιώσουν αυτό που ο Γουναρόπουλος, και ο Τεριάντ, διαλαλούσαν για τον ταπεινό, αλαφροΐσκιωτο και μοναχικό «τσολιά» που τον περιέπαιζαν τα παιδιά, αλλά και έπαιζε μαζί τους, εντυπωσιάζοντάς τα με τις εξιστορήσεις του για ιστορικές ηρωικές μορφές της Ελλάδος.Με τον Οδυσσέα Ελύτη είχα τυπικά γνωριστεί αρχές του ‘80 –κατοικούσαμε σε παραπλήσιους δρόμους στο κέντρο της Αθήνας-.Τον Σεπτέμβριο του 1986, όταν ήλθε για τελευταία φορά στην Λέσβο είχα την τύχη να τον ξεναγήσω σε έργα αναστήλωσης ελαιοτριβείων και μετατροπής τους σε πολύκεντρα που ήταν τότε σε εξέλιξη.Επισκεφθήκαμε επίσης εδώ πιο πάνω στον Μεσαγρό τον φούρνο με την ζωγραφιά του Θεόφιλου που τότε άρχιζε η συντήρησή της από το συνεργείο του Υπουργείου Πολιτισμού.Το κινηματογραφικό συνεργείο του παραγωγού Γιώργου Σγουράκη που τον συνόδευε, νομίζω είχε πάρει πλάνα από εκείνη την επίσκεψη και σίγουρα στο αρχείο του θα υπάρχουν, όπως και όταν εδώ δίπλα σταματήσαμε στο Αρχοντικό Βρανά, το εγκαταλελειμμένο μητρικό αρχοντικό, το οποίο ένα χρόνο μετά από πρότασή μου η Μελίνα Μερκούρη χρηματοδότησε την αγορά του για να παραχωρηθεί ύστερα στην Κοινότητα Παπάδου.Διατηρώ ως αγαπημένο προσωπικό κειμήλιο την ευχαριστήρια επιστολή του προς εμένα, λίγες μετά την επιστροφή του στην Αθήνα. Αγαπητή Ιουλίτα,Το Μουσείο – Ελαιοτριβείο (Βρανά) θα είναι εσαεί υπόχρεο απέναντί σου, γιατί με την επίβλεψή σου και τη συνεργασία σου με τον κοινό αγαπημένο μας φίλο Μάνο Ευστρατιάδη, δημιουργήθηκε στη μία από τις τρείς Λαδαποθήκες του Μουσείου μας, η αίθουσα αφιερωμένη στον Οδυσσέα Ελύτη και στη σχέση του με την Λέσβο.Πριν 14 χρόνια, το 2011, την εγκαινιάσαμε μαζί και με τον αξέχαστο ιστορικό πρόεδρο του «Αρχιπελάγους», Νίκο Κούνδουρο, με την ευκαιρία των 100 χρόνων από τη γέννησή του μεγάλου ποιητή.Είσαι πρόσωπο με σπάνια ευαισθησία, και με άκαμπτη επιμονή σχεδιάζεις και δημιουργείς.Χάρη σε εσένα, στην ιστορική συνοικία της Αθήνας, στην Πλάκα, σε ένα Αξιόλογο Αρχιτεκτονικά Αθηναϊκό σπίτι, δημιούργησες το ‘’Σπίτι Μουσείο – Οδυσσέα Ελύτη’’.Πόσοι στ’ αλήθεια σημαντικοί συγγραφείς ή ποιητές δεν άξιζαν να έχουν έναν αφιερωματικό χώρο για το έργο τους;Όμως δεν έχουν, γιατί δεν είχαν άξιο συμπαραστάτη αρωγό.Τύχη αγαθή θέλησε να συμπορευτείς με τον μεγάλο μας ποιητή, και μέσα από το έργο σου στην Πλάκα, που πέρυσι εγκαινιάστηκε, θα αναγεννιέται η μορφή του, και θα διαδίδεται το μοναδικό του έργο στις επερχόμενες γενιές.’’ Αξίζει να δείτε το βίντεο με τον χαιρετισμό του κ. Νίκου Σηφουνάκη:[embedded content]
