ΚΑΛΥΜΝΟΣ:

<!–
Error: wp_booster error:
td_api_base::get_key : a component with the ID: single_template_9 Key: show_featured_image_on_all_pages is not set.
/home/kalymnos/public_html/wp-content/plugins/td-composer/legacy/common/wp_booster/td_api.php (rara-error)
–>
Του Γεωργίου Δ. Δρόσου
Σαν σήμερα, 13 Αυγούστου 1966, η Κάλυμνος, η Δωδεκάνησος και η Ελλάδα αποχαιρέτησαν μια από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες του 20ού αιώνα: τον Σκευοφύλακα (Σκεύο) Ζερβό. Έναν άνθρωπο που συνδύασε μοναδικά την επιστημονική αριστεία, την ανιδιοτέλεια, και τον πατριωτισμό. Έναν ιατρό που άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στην παγκόσμια ιατρική, αλλά και έναν αγωνιστή που αφιέρωσε τη ζωή και την περιουσία του στον αγώνα για την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου.
Από τα σφουγγάρια στην Ιατρική και στα αμφιθέατρα της Ευρώπης
Γεννήθηκε στην Πόθια της Καλύμνου στις 19 Ιανουαρίου 1875 από τον Γεώργιο (Γιώργη) Ζερβό και την Καλοθετίνα (Καλοτίνα) Κουτούζη. Με πατέρα σφουγγαρά, ακολούθησε κι ο ίδιος από μικρή ηλικία το επάγγελμα του τόπου του γνωρίζοντας από μικρός τις κακουχίες. Παρακολούθησε μαθήματα στο τετρατάξιο γυμνάσιο της Καλύμνου και στο Γ΄ Γυμνάσιο της Πλάκας. Η δίψα του για μάθηση τον οδήγησε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου αποφοίτησε με άριστα. Συνέχισε σπουδές σε Μόναχο, Βερολίνο, Βιέννη, Λειψία και Παρίσι, και το 1902 επέστρεψε στην Ελλάδα ως υφηγητής Μαιευτικής, Γυναικολογίας και Ιστορίας της Ιατρικής. . Εκτός από την ελληνικήγλώσσα, γνώριζε επίσης γερμανικά, γαλλικά, ιταλικά, αγγλικά και τουρκικά
Η έρευνά του για τη νόσο των σφουγγαράδων κατέληξε στη διεθνή αναγνώριση, με την Ιατρική Ακαδημία των Παρισίων να την ονομάζει το 1934 «Νόσο Σκεύου Ζερβού». Παράλληλα, η μελέτη του έργου του Ιπποκράτη και η συγγραφή δεκάδων ιατρικών μελετών τον καθιέρωσαν ως κορυφαίο μελετητή της ιατρικής ιστορίας.
Πρωτοπόρος της τηλεϊατρικής και των μεταμοσχεύσεων
Η περιπέτειά του στην Αφρική κατά τη διάρκεια της Κατοχής, όταν αρρώστησε βαριά, τον ενέπνευσε να δημιουργήσει την «Τηλεξέταση» – πρόδρομο της τηλεϊατρικής. Η διεθνής του πορεία τον οδήγησε σε έδρες πανεπιστημίων στις ΗΠΑ, ενώ η συμβολή του στις μεταμοσχεύσεις τον κατέστησε πρωτοπόρο στον τομέα.
Ο ακούραστος αγωνιστής της Δωδεκανήσου
Η εθνική του δράση υπήρξε αδιάλειπτη. Από την ίδρυση του «Αιγαιοπελαγίτικου Συλλόγου» το 1912 μέχρι την παρουσία του στη Συνθήκη των Σεβρών το 1920, και από την εθελοντική του συμμετοχή στους Βαλκανικούς Πολέμους μέχρι την εμπνευσμένη του ρητορική υπέρ της ένωσης της Δωδεκανήσου, ο Σκεύος Ζερβός δεν έπαψε να αγωνίζεται.
Η Ακαδημία Αθηνών τον τίμησε το 1948 με το Αργυρό Παράσημο, ανακηρύσσοντάς τον «Αρχηγό του απελευθερωτικού αγώνα της Δωδεκανήσου».
Ο θάνατος και η ιστορική κηδεία του – Η μαρτυρία του Νικολάου Στ. Μανούση
Το άρθρο του νευρολόγου-ψυχιάτρου Νικολάου Στ. Μανούση, γραμμένο το 2016 με αφορμή τη συμπλήρωση 50 ετών από τον θάνατο του Ζερβού, φωτίζει συγκλονιστικές λεπτομέρειες των τελευταίων του ημερών και της κηδείας του.
Τυφλός και χωρίς περιουσία, ο Σκεύος Ζερβός νοσηλευόταν στο Ασκληπιείο Βούλας με τη φροντίδα του Ερυθρού Σταυρού και την υποστήριξη του τότε Υπουργού Υγιεινής Σταμάτη Μανούση, ο οποίος συχνά τον επισκεπτόταν. Στις 13 Αυγούστου 1966 επήλθε το μοιραίο. Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, αποδόθηκαν όλες οι προβλεπόμενες τιμές: η σορός του εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα στον Μητροπολιτικό Ναό Αθηνών, ενώ στις 18 Αυγούστου μεταφέρθηκε αεροπορικώς στην Κω.
Εκεί, σημειώθηκε ένταση όταν ο τότε δεσπότης της Κω αρνήθηκε την έκθεση του νεκρού σε λαϊκό προσκύνημα. Ο Σταμάτης Μανούσης, αγνοώντας την απαγόρευση, τοποθέτησε ο ίδιος τη σορό στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, πράξη που έφτασε ως είδηση στην Κυβέρνηση και τον Οικουμενικό Πατριάρχη.
Η τελευταία διαδρομή του ήρωα προς την Κάλυμνο έγινε με ακταιωρό του Πολεμικού Ναυτικού, μέσα σε κλίμα συγκίνησης. Η υποδοχή υπήρξε πάνδημη και συγκλονιστική: δεκάδες καΐκια τον συνόδευσαν, οι δυναμίτες αντήχησαν σε όλο το νησί, και πλήθος κόσμου συνέρρευσε για να τον τιμήσει. Η κηδεία του, στο εκκλησάκι του Σταυρού στην οδό προς τα Θερμά, τελέστηκε με όλες τις στρατιωτικές και εθνικές τιμές, παρουσία του Υπουργού Σταμάτη Μανούση ως εκπροσώπου της κυβέρνησης.
Το διήμερο τιμής του 2017 στην Κάλυμνο
Μετά από δεκαετίες, η μνήμη του Σκεύου Ζερβού τιμήθηκε και πάλι επίσημα, όταν στις 19 και 20 Αυγούστου 2017 ο Δήμος Καλυμνίων διοργάνωσε ένα διήμερο εκδηλώσεων αφιερωμένο στον μεγάλο γιατρό και αγωνιστή.
Η πρώτη ημέρα, Σάββατο 19 Αυγούστου 2017, ξεκίνησε στο ισόγειο του Πνευματικού Κέντρου. Παρουσία του Δημάρχου Ιωάννη Γαλουζή, του Σεβασμιώτατου Μητροπολίτη Παϊσίου, του Προέδρου του Αναγνωστηρίου «Αι Μούσαι» Παναγιώτη Γιαμαίου και του Προέδρου του Ιατρικού Συλλόγου Καλύμνου Γεράσιμου Αποστολάτου, αποδόθηκαν επίσημοι χαιρετισμοί.
Ακολούθησε η ομιλία της Ευδοξίας Τσουγκράνη, αρχαιολόγου και ξεναγού, με θέμα «Μία Απίστευτος Ζωή», στην οποία ξεδιπλώθηκε η προσωπική και επιστημονική διαδρομή του Ζερβού. Στη συνέχεια, ο Διευθυντής ΕΣΥ Μαιευτικού-Γυναικολογικού Τμήματος του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα», Σακελλάριος Καρπάθιος, παρουσίασε αναλυτικά το έργο και την προσωπικότητα του τιμώμενου, με τη βοήθεια σπάνιου φωτογραφικού υλικού και διαφανειών. Η βραδιά έκλεισε με την προβολή αποσπάσματος από εκδήλωση στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών, όπου η μπάντα του Πολεμικού Ναυτικού παιάνισε για πρώτη φορά τον Ύμνο των Δωδεκανήσων, προκαλώντας έντονη συγκίνηση στους παρευρισκόμενους.
Την Κυριακή 20 Αυγούστου, τελέστηκε θεία λειτουργία στον Άγιο Νικόλαο, προεξάρχοντος του Μητροπολίτη Νέας Υερσέης κ. Ευαγγέλου Κουρούνη, συλλειτουργούντος του Μητροπολίτη Παϊσίου. Ακολούθησε τρισάγιο στο μνήμα του Σκεύου Ζερβού, με την παρουσία του Δημάρχου, μελών του Δημοτικού Συμβουλίου, εκπροσώπων του Στρατού και του Λιμενικού, αλλά και πλήθους Καλυμνίων που προσήλθαν να αποδώσουν φόρο τιμής.
Η μνήμη που μένει ζωντανή
Η Κάλυμνος και η Δωδεκάνησος δεν ξεχνούν τον Σκεύο Ζερβό. Το 2018, ο ιατρός και συγγραφέας Λάζαρος Ε. Βλαδίμηρος εξέδωσε, υπό την αιγίδα του Ιατρικού Συλλόγου Αθηνών, την άρτια δίγλωσση βιογραφία «Σκεύος Ζερβός – Πρωτοπόρος Γιατρός, Ερευνητής, Συγγραφέας, Εθνικός Ευεργέτης & Πολιτικός», η οποία αποτυπώνει τόσο την επιστημονική όσο και την εθνική κληρονομιά του.
Κληρονομιά
Σκεύος Ζερβός σημαίνει επιστήμη, ανθρωπιά και πατριωτισμός. Ο λόγος του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού συνοψίζει το μέγεθός του:
«Σκεύος Ζερβός θα πει Δωδεκάνησος και Δωδεκάνησος Σκεύος Ζερβός».
Σήμερα, 59 χρόνια μετά, η 13η Αυγούστου δεν είναι απλώς μια ημερομηνία μνήμης. Είναι υπενθύμιση ότι η ιστορία γράφεται από εκείνους που έβαλαν την πατρίδα και τον συνάνθρωπο πάνω από τον εαυτό τους.
Αιωνία η μνήμη του